sábado, 17 de septiembre de 2011

äng 1 [äga, co äga.]

Agora de presente.- Tupä Kuchuvi Veve dice ängy, aÿ; ahora. Guasch dice en binomio äga, co äga ["este" ahora]; también traducidos como hoy. El doctor Carlos Gatti Battilana dice que äng es forma arcaica. Ortiz Mayans dice también en binomio äga, co äga hora, tiempo presente. Y como conjunción adversativa "pero".- Peralta y Osuna, co äga este día, esta vez. Félix de Guarania, äga en este momento luego; implica sentido de futuro. [Ver ange; angireangve [angive].]

Ängatú.
Agora sí.

Angve.
Desde agora, y ni aún agora.
[angve tiene su propia entrada]

Ndòúrii angve.
Ni aún agora viene.

No ñëmombe'úi angve.
Idem quod:
Äng tiroete.
Ni aún agora se confiesa.

Angve tiroete pe nde re japói ra'e?
Pues ni aún agora lo haces?

Äng vyteri.
Hasta agora.

Angyvé i i hóni.
Agora se fue.

Äng curï.
Agora luego.

Ange.
Agora de pretérito.
[ange tiene su propia entrada]

Ange i.
Idem.

Angeÿma.
Si agora no.

Ange i nde re hóvéi she pýri.
Ya no me visitás más.

Ange panga?
Agora? de pretérito.

Ange etei.
Ahora en éste punto de pretérito.

Äng etei curï.
Idem.

Angyvé.
Desde ahora.

Angire.
De aquí adelante.
[angire tiene su propia entrada]

Äng ñö co'yte rö.
Ésta vez no más.

Äng ramö.
Ahora de nuevo.

Äng ramö ramöngatú.
Ahora sí de nuevo.

Marä terä ange i A yvy py api pýi.
Que será que ahora tropiezo a menudo,

suelen añadir, ut:

Marä ipo i äng.
Y como sucederá agora.

She tipo i äng A háne.
Por ventura iré ahora.

Marä herä ange i Pe angaipa i pa Pe cuápa a'u ra'e ?
Qué es esto, que ya habéis dado en ser malo?

Angire na she angaipa potári Tupä rayhu pa'e.
Ya no quiero ofender a Dios por clamor que le tengo.

Angire she oro cuaáne.
Yo os conoceré de aquí adelante.


Restivo :

Ängatú.
Ahora.

Äng catu.
Ahora si.

Ängeteí curï.
Ahora en este punto.

Äng ñöte.
Ängve ñö.
Esta vez no más.

Angivé.
Angve.
Desde ahora. Con el verbo negado dice ni aún ahora.

Äng ñavë.
A esta hora.

Äng guá.
Lo de ahora.

Äng ramö ñöte.
Äng ramö ramöngatú.
Nunca sino ahora.

Äng curï òhó.
Äng ete òhó curï.
Ahorita se fue.

Äng ñö.
Ahora nomás.

Äng vyteri ndo japói.
Hasta ahora no lo ha hecho.

Äng jepe nde re japói.
Äng titoete nde re japói.
Ni aún ahora lo haces ni haz hecho.

Äng rehevé A vahë.
Ahora en este punto llegué.


Tupä Kuchuvi Veve :

Yrypa ymä òïmë ängy ä Ñande Ru yvârocáre, a'anga i aé ma ängyy o pyta va'e yvýpy.
La cigarra originaria está en las afueras del paraíso de Nuestro Padre, no es sino su imagen la que ahora queda en la tierra.

Ängy catu.
Y ahora, ahora pues.

Ängy revé.
Hasta el presente.

Ängy ri ma catu.
Y ahora, indefectiblemente.

Aÿ catu.
Hoy en día. Es más usada la forma ängy.


Guasch :

Äga guá.
De ahora, del presente, contemporáneo, actual, de nuestros días, vigente.

Ägaguirirë.
De ahora en adelante.

Ägaité.
Ahora mismo.

Ägaité voi.
En el acto; en seguida pues.

Äga catu.
Ahora sí.

Äguivé.
Desde ahora.

Ägamïvé.
De aquí a poco, muy pronto.

Ägarä.
Ägaräité.
De aquí a muy poco, muy pronto.

Ägaramo.
Ahora no mas.

Äga pyhare.
Esta noche.

Äga Re úne.
"Ahora nomás ..." -ahora comerás-.


Ortiz Mayans :

Ägaheränte.
Dentro de muy breve tiempo.

Äga Re úne.
Interjección. Exclamación despectiva que denota imposibilidad o inutilidad en lo que se desea o se propone. ¡Qué esperanza! [Negación y repulsa enfática. Peralta y Osuna.]

Ägaguié.
Desde ahora. [ägaguié es vulgarismo de ägaguivé]


Peralta y Osuna :

Co ägaité.
Ahora mismo. En seguida. Ya mismo.


Félix de Guarania :

She ägapevé o guahë ne ñe'ë.
Tu palabra me llegó hasta el alma.
["El presente" impactado, impresionado y hasta "encontrado" como sinónimo de "alma".]

Äga A raháta ndéve.
Ahora -dentro de un rato- te lo voy a llevar.

Ägantena Te re hó.
Vete mas tarde.

Äga guá.
Ägaité.
Ägaité ma voi.
Ägavé.
Ägamïvé.
Äga rupi.
Ägaitéherä.
Actual, ahora mismo, en este mismo momento, más tarde, por ahora, ahora mismo -hace un ratito-.

Ägaitéherä ma òúne.
Ya vendrá en un rato.

Ägaitéherä òhóta.
Ya irá dentro de un rato.

Co ängeté.
Recientemente.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.