viernes, 23 de septiembre de 2011

api 2 [ japi ]

Compuesto de a 2,  pi 2 tocar. Tirar dando con el golpe, apedrear, lastimar tirando, flechar sin que encarnen.- Restivo, tirar con piedra lastimándole. Tupä Kuchuvi Veve dice api disparar. Guasch dice de nominativo japi herida de bala; dar en el blanco; dar en, acertar; y el figurado andar, echar por algún camino. El doctor Carlos Gatti Battilana dice de nominativo japi arrojar con violencia una cosa contra un blanco determinado; hacer que una máquina despida el cuerpo arrojadizo. Ortiz Mayans dice de nominativo japi balear; y los figurados irse, dirigirse, ponerse en caminopartirrumbo. Peralta y Osuna dicen de nominativo japi lanzar una cosa hacia un blanco determinado. Félix de Guarania dice de nominativo api cazar; y el figurado para indicar que una persona toma una determinada dirección. [yvyapi]

She api.
Dióme con piedra, flecha, & compañía.

A japi.
Yo le lastimé tirando.

A yvyapi.
Tropezar, caer lastimándose, o arrojándose.

A ñe mbo yvyapi guì'ávo.
Lastimarse, arrojándose.

She mbo yvyapi she moñä na.
Hízome ir tropizando.

A mbo yvyapi i möañä añämo.
Hacerle trompizar.

Angaipáva ri añängá o mbo yvyapi api mburu herecóvo angaipávi jára.
El demonio hace al pecador ir trompizando en pecados.


Restivo :

A japi itapypé.
Apedrear.

O jo api api jòguèrócuápa.
Se apedrearon. 


Tupä Kuchuvi Veve :

O poro api.
Hirió a alguien. Empleado a menudo con referencia a las heridas atribuidas a magia.

Yvyra i ñe'ë-avaete va'e, o poro api.
Los árboles de alma feroz hieren a las personas.

Ymä i ma opa mba'e je api i jèa'u re o pu'ä va'e i javaete, ha'e nunga i rupi ndo guèrópy'àguachuchéi che yvâra i, che reco maräché, i poaca va'erä'eÿri ae.
Desde hace tiempo, todos los seres que hieren, que se levantan contra los humanos "cumplidores" son feroces, siendo así mi alma no quiere afrontarlos con valor; me quieren destruir, aunque para ello carezcan de poder. -Queja de un atribulado que acude ante el sacerdote en busca de ayuda contra sus enemigos invisibles-.


Guasch :

Je japi.
Impacto, golpe, choque, un tiro, etc. [Ortiz Mayans, chocarse, golpearse dos cuerpos entre sí. Peralta y Osuna, toparse.]

A je japi.
Ser herido, recibir un golpe, un tiro, etc.

She apísévoí ha nda she apíri.
Me quiere herir, pero no me acierta. 

Api.
Apihá.
Apipyré.
Herida de bala.

Hesàcuàitèpe A japi.
Fue como pedrada en ojo de boticario.
[En el auténtico agujero de su ojo tiré.]

A ha'ä ha nda japíri.
Le tiré pero no le acerté.

Na nde apíri.
No te da, no te toca, no te hiere.

Pèishante va'erä voi Re japíro co yvy àri.
Así nos pasa a todos, andando por este mundo. Dario Gómez Serrato.

A japicuá.
Dar un  golpe, tirar.

A japicuá i shupe sapatu re.
Le tiré un zapato.

A japíporä.
Acertar el tiro, el blanco.


Ortiz Mayans :

Je japi òjùehé.
Encontrarse uno con otro, chocarse, golpearse.

Apiharé.
Heridor.


Félix de Guarania :

She japi  mbocàpe.
Me hiere con arma de fuego.

She rapycueguió she api.
Me hirió por la espalda.

She api itàpe.
Me tiró con piedra.

A háta guyràapívo.
Iré a cazar pájaros.

Hova api.
Enrostrar, lanzar a la cara una respuesta.

A japíta ma she rôgacotyó.
Ya voy a tomar la dirección de mi casa.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.