Compuesto de amö, ae. Diferente.- Restivo dice también ambuae otro. Tupä Kuchuvi Veve dice amboae distinto, extranjero. Guasch dice ambue lo contrario, otra cosa; cambiarse, dejar su morada, mudanza. Ortiz Mayans parece decir en binomio ambue, ambuae; pero su nominativo es ambue diverso. Peralta y Osuna parecen decir en trinomio ambuae, ambyae, ambue; pero su nominativo es ambuae. [Ver ae 2.] [amboae es palabra del grupo Yvapa'a, pues tal cual aparecería solamente en Montoya, Restivo y Tupä Kuchuvi Veve.]
Amboae she.
Amboae she.
Yo soy otro.
Amboaevé.
Otro, o otros más.
Amboae he'ýi àgui.
Otro dellos.
Amboae ñavëvé.
Otro tanto como lo otro.
Amboae jevy.
Otra vez.
Amboae mba'e evocói.
Eso es ajeno.
Amboaemirï.
Otro poco.
Àra mbo ae.
Otro día, o en otro tiempo.
A ñe mo amboae viñä guìjecoacúpa.
Quíseme disfrazar.
O ñe mo amboae Peru tecómarangatú rehe.
Hase trocado Pedro dándose a la virtud.
Amboae heta òïmé.
Otros muchos hay.
Amboae nditývi.
Amboae ndi póri.
Amboae nòïméi.
Amboae ndo cuavëi.
No hay otros.
Pe ñe mbo amboae tecómarangatú rehe.
Trocaos en virtuosos.
Restivo :
Tàva ambuae ae rupi.
Fue de pueblo en pueblo.
En el pretérito dice:
Restivo :
Tàva ambuae ae rupi.
Fue de pueblo en pueblo.
En el pretérito dice:
amboaecué.
Amongue o gueru cova'e, ambuae cova'e.
Algunos truxeron estos, otros estos.
Ndàicóamboaèpotári.
No quiero mudar de vida o de modo.
Ndòúamboaèi.
No viene por otra cosa.
Amongue o gueru cova'e, ambuae cova'e.
Algunos truxeron estos, otros estos.
Ndàicóamboaèpotári.
No quiero mudar de vida o de modo.
Ndòúamboaèi.
No viene por otra cosa.
Tupä Kuchuvi Veve :
Yvy re i tàva rei va'e, amboae Ja echa'eÿ va'e reta.
Los habitantes ociosos de la tierra, y demás seres invisibles -genios, espíritus-.
Yvy pó amboae.
Extranjeros, se emplea a menudo la forma abreviada mbo ae.
Guasch :
Umi ambuecuéra pico ndòikéi.
¿Y los otros no entran?
O japo ambue.
Hace lo contrario.
I ñambuepá ma.
Está todo cambiado ya.
I ñambue shendivé.
Es otro conmigo.
Ambueté.
El otro de más allá, o muy distinto.
Ambuetevé.
El otro de más allá aún, o que difiere más, más diferente.
Guasch :
Umi ambuecuéra pico ndòikéi.
¿Y los otros no entran?
O japo ambue.
Hace lo contrario.
I ñambuepá ma.
Está todo cambiado ya.
I ñambue shendivé.
Es otro conmigo.
Ambueté.
El otro de más allá, o muy distinto.
Ambuetevé.
El otro de más allá aún, o que difiere más, más diferente.
Mba'e ambue.
Otra cosa.
Ambuevé.
Otro más.
Àra ambue.
Otro día.
Tecove ambue.
La otra vida.
Ambuecuérava.
Los otros.
A mo ambue.
Cambiar.
[Yo hago el cambio.]
A ñe mbo ambue.
Cambiarse. Mudarse.
She ambue.
Mudarse.
I ñambuéne.
Habrá cambio.
Nda i póri i ñambuéva.
No hay cambio.
Na i ñambuéi.
No hay mudanza, no se hace mudanza.
Ortiz Mayans :
Ambuètetäguá.
Lo exterior, lo extranjero.
Ambuendié.
Con otro, con otra.
Ambue rehe.
Por otro, por otra.
Ñëmü tetäambuéndivé.
Comercio exterior.
Peralta y Osuna :
Ambuecuéra.
Los otros, las otras.
Peralta y Osuna :
Ambuecuéra.
Los otros, las otras.
Félix de Guarania :
Pe ambue òúta avei.
El otro también va a venir.
Pe ambue re pico Re hepyve'ëta shéve.
Por el otro -por la otra cosa- me vas a pagar?
I ñambuepá ñande recove.
Nuestra vida es diferente, está toda cambiada.
Yvýpó ambue.
Extranjero -el de otra tierra o país-.
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.