domingo, 22 de enero de 2012

ñeangu

Ora sea compuesto de ñe'äng corazón, ú venir; ora de äng alma, ñe recíproco, ú comer. Significa recelo, temor.- Restivo recelarse. Tupä Kuchuvi Veve presentir, inquietarse. Guasch temor.

She ñeangu.
Yo me recelo.

I ñeangu.
O ñeangu.

Ava ñeangu.
Hombre que se recela.

Poro ñeangu va'e.
El que se recela mucho.

Ñeanguháva.
Recelo.

Ñeangupaveÿ.
Sin recelo.

Na she ñeangúi.
No me recelo.

Na she ñëporanguhávi.
Ndi póri ñeangu shéve.
No temo, no tengo recelo.

A pyrü ñeangu.
Piso con recelo.

A ata ñeangu.
Ando con recelo.

I munda va'e o pyrü ñeangu.
El ladrón pisa con miedo.

A ñeangu gui ñe'ëngá.
A ñe'ë ñeangu.
Hablar con recelo.

A ñeangu i shugui.
Recélome dél como de enemigo.

A ñeangu i ñe'ënguéra rehe.
Recélome de sus palabras.

Oro guèróñeangumbapáramo nde recohaguä Tupäupé nde angaipàva rehe.
Recélome que Dios te ha de castigar por tus pecados.

Tupä nde mömbapahaguäma nde angaipàva rehe oro guèróñeangú.
Idem.

She ñeanguhápe A ñe'ë.
Hablo con miedo.

A ró ñeangu.
Recelar a otro como amigo, no le venga daño.

Oro guèróñeangú nde manöhaguäma.
Recélome que te has de morir.

She rèróñeangú she nupähaguäma.
Recelóse que me había de castigar.

She rèróñeangúemé epe she hóhaguäma.
E ñeangúymé she hó rehe.
No tengas recelo de que me vaya.

She rèróñeangúemé epe she nde rayhúvagui poíhaguäma.
No tengas recelo de que he de dejar de amarte.

Oro guèróñeangú i shugui.
Témote no te haga daño.

A mo ñeangu.
Hacer que se recele.

A ñeangu porara.
Mucho me recelo.


Restivo :

A ñeangu shugui i ñe'ëngué rehe.
Recélome dél por lo que dijo.

Ñeangu'eÿngatú, ñeanguháveÿme ñöte o japo.
Sin recelo, confiadamente lo hizo.


Tupä Kuchuvi Veve :

Poipoi o ñe'ëramo A ñeangu.
Cuando canta el ave poipoi, presiento algo.

Taguato apirachï o ñe'ëramo o ñeangu, o i pota o manö va'e.
Cuando grazna el halcón apirachï, presiente algo, habrá una muerte.

Pe ñeangu angu ke.
Alertáos, dice el dirigente, cuando se ha tenido un sueño premonitorio o cree que hay un jaguar.


Peralta y Osuna :

I mondáva o pyrü ñeangu.
El ladrón pisa con recelo.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.