sábado, 7 de enero de 2012

me'ë ["dar abasto"]

Dar, entregar, saber bien la comida, cometer.- Guasch dice además otorgar, ceder. Ortiz Mayans concederdedicar; impartir. Peralta y Osuna  contribuir; regalarabastecer.

She me'ë.
Entregóme a otro.

I me'ë.
O me'ë.

A me'ë.
Dar, entregar, pagar.

- nga; - ngára; - hára.
-i shupe.

Na me'ëngi.
No lo di.

A mba'e me'ë ñëmï i shupe.
Cohechele.

Mba'e me'ëngá guèñëmï.
Cohechos.

A me'ëngeí.
Díselo gratis.

Hembìrúcué ñavë A me'ë.
Conforme lo que trajo le di.

Pavë me'ëndý.
Pavë remïme'ë.
Derrama, contribución.

Pavë o me'ë.
Contribuyen todos.

Mba'e me'ëngeìhá.
Donación.

She recovevové A me'ëngeí i shupe.
Hice la donación en vida.

I me'ëngá A me'ë i shupe.
Díle lo que le prometí.

Nandetei ete E me'ëymé.
No des tan demasiadamente.

A me'ëvé.
Dar más.

A me'ë ha'ängáva rehe.
Dar por peso y medida.

A me'ë y i pòhéitaguäma.
Dar agua manos.

A me'ë i ñe'ëngáguéra.
Dar recado de palabra, y encomiendas.

A me'ë jo'a.
A mbo jo'a i me'ëngá.
Dar doblado.

A me'ë ndéve aguyjei so'o jecoacùpe, nde i úhaguäma.
Doyte licencia para que comas carne el Viernes.

A me'ë ndéve nde anäma rehe aguyjetei nde mendahaguäma.
Dispenso contigo para que te cases con tu pariente.

A hembi'u me'ë.
Darle de comer.

A ñe me'ë Tupäupé.
Héme vuelto a Dios.

Ndaeisetamo nishe amö rerecóvo jepe i me'ëngeÿmo.
No es mucho que no teniéndolo, no lo dé.

Pe ñëme'ëngápe.
En el camino primero que se ofreció.

Pe ñë me'ë rupi A jú.
Por el primer camino que se me ofreció vine.

Ñe'ë ñëme'ëngé A mombe'u.
Dije lo que se me ofreció.

Mba'e ñëme'ëngé shéve.
Lo primero que se me vino a la mano.

E rú mba'e ñëme'ëngé ndéve.
Trae lo primero que topares.

Nde juruupé ñëme'ëngé E mombe'u.
Dí lo que se te ofreciere.

Ñëme'ëngé tetirö A'u.
Como de todo lo que se me pone delante.

Temïmo'ängaí memë ñëme'ëngé ndéve, E re noï teï nde py'àpe.
Todos los malos pensamientos que se ofrecen los metes en tu corazón.

Pe ni ñëme'ëngávi amö
No se ha ofrecido camino alguno.

Mba'e amö ni ñëme'ëngávi shéve i mombe'uhaguäma.
No se me ofrece más que decir.

A ñe mo mba'e mömbá i me'ëngá.
Desentrañarse para dar.

O jève'ë so'o shéve.
Sábeme bien la carne.

O jève'ë teco marangatu shéve.
Entro bien en la virtud.

Pe möñëme'ëngatú Tupä rayhúva peëme.
Procurad que Dios os ame.

Pe möñëme'ëngucá kyre'ÿ, teco marangatu rehe.
Haced que se apodere en vosotros el fervor para la virtud.

Teco rehe porandu me'ëngaguéra.
Comisario para hacer algo.

Mba'e apo me'ëngaguéra she.
A mi se me cometió el hacerlo.

Aipo apohaguä me'ëngagué, she A me'ë i shupe i japohaguäma.
Dile comisión para que lo hiciese.

I japohámo òicó she rehe.
She pòpe o me'ë i japo.
Yo tengo facultad para hacer eso.


Restivo :

A me'ë she py'a Tupäupé.
Entregué mi corazón a Dios.

Ahë raco ao she i me'ëhagué.
Fulano es a quien yo di la ropa.

A i mba'erä me'ë.
Dar alguna cosa.

A jahose i me'ëngá.
Dar abasto, abundantemente.

Ndaéisetamo nishe herecóvo jepe, i me'ëngeÿmo.
No había yo de dejar de darlo, si lo tuviera.

A ñe me'ë.
Entregar(se).


Guasch :

O me'ëta.
Dará.

No me'ëséi.
No quiere dar. 

Me'ëhá.
Dador.

Me'ë jevy.
Restituir, devolver, reintegrar.

Me'ëmbý.
Cosa dada, contribución.


Ortiz Mayans :

Me'ë me'ë.
Repartir.

Me'ë peteï teï.
Distribuir uno a uno.

Me'ë rei.
Regalar.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.