jueves, 7 de junio de 2012

tarova

Loco.- Restivo idem Montoya. Tupä Kuchuvi Veve dice canto en voz muy alta. Guasch dice además demente, desequilibrado, lunático, chiflado y parecidas sicosis. Volverse loco, enloquecer. El doctor Carlos Gatti Battilana dice además que ha perdido la razón, de poco juicio, disparatado e imprudente. Toda clase de psicosis. Psicópata. Demencia. Ortiz Mayans dice además insano. Toda enfermedad de la mente. Locura. Peralta y Osuna dicen además excéntrico. Y que la t no se modifica. (Todos los diccionarios tanto los antiguos como los contemporáneos dicen universalmente "tarova" sin ningun tipo de variación. También todos coinciden que la palabra tarova no es preclinable.)

She tarova.
Estoy loco.

I tarova.
O tarova.

She mbo tarova ca'a.
La yerba me ha vuelto loco.

Guecahá she mbo tarova.
Estoy loco de buscarlo.

She tarova hecávo gui tecóvo.
Ando loco buscándolo.

She mbo tarova rova a'u she rerecóvo.
Háceme andar loco.

She ra'y manöhagué rasy she mbo tarova.
El dolor de la muerte de mi hijo me tiene loco.

O í ymä she tarova.
Háseme quitado la locura.

She tarova pa'ü pa'ü.
Tengo lúcidos intervalos.

Amö amöme she tarova.
She tarova sandô sandô.
She tarova pocä pocä.
Idem.

Na she tarova tapiàri.
No estoy siempre loco.

Tarova apyreÿ.
Loco perenne.

O ñe mbo tarova a'u.
Fíngese loco.


Restivo :

I jaracuaa cañÿ va'e, i tarova.
Loco.

I tarova pa'ü pa'ü.
Tiene lúcidos intervalos.

She mbo tarova she ra'y manöhagué.
Me trae, me hace andar loco la muerte de mi hijo.


Tupä Kuchuvi Veve :

Pe poraéi i, pende tarova i jevy.
Se oyen vuestros cantos, clamáis nuevamente.

Cuando nace una niña, dicen :

"Cuñävaìcué i raga ri, canguïjý chu'uarä, cunumïngué mbòtarovaarä raga ri"
"Es una mujercita, que mascará maíz para canguïjý y sacará de quicio a los muchachos"
(vai i: enamorarse de, festejar. Tupä Kuchuvi Veve.) (raga: es un expletivo con cierto aire eufónico)

Mbo tarova.
Hacer clamar, hacer cantar en voz alta. 

O mbo tarova ñendu.
El carai hace escuchar -a los dioses- los clamores del grupo.


Guasch :

A ñe mbo tarova.
Hacerse el loco.

Nde py'a tarovàgui ma rö nde re ké vai.
Que por tu demencia nunca duermes.

Hendàpe i tarovàva nda i tarovài.
"Hacer el loco en su punto, no es ser loco."
 Cicerón.

Py'a tarova.
Locura, confusión, desconcierto mental, desorientación.

She py'a tarova.
Estar desasosegado, desconcertado, atontado, desorientado; no estar en sus cabales; estar distraído.

Py'a-tarova'ÿ.
Tranquilidad, carencia de prisas y preocupaciones; sosiego, dominio propio, paz interior.

Teco tarova.
Demencia, locura.

Heco tarova.
Loco, demente.

Tarova pu'ä.
Tarova pa'ü.
Tarova pyta''.
Lunático. Inconstante. Ligero.

Tarovàrôga.
Manicomio.


Gatti Battilana :

Tarovàva.
Que suele o acostumbra volverse loco.


Ortiz Mayans :

She irü i tarova.
Mi compañero está loco.

Ñe mbo tarova.
Hacerse el loco, el imprudente.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.