martes, 3 de enero de 2012

marä 2

Enfermedad, bellaquería, ruindad, aflicción, delito, delinquir, adversidad, correrse, falta, calumnia.- Restivo dice afrentadaño, mal, maldad, culpa.  Tupä Kuchuvi Veve dice además  destruirse. Guasch dice poluto, defectuoso; mancha, defecto, impureza. El doctor Carlos Gatti Battilana dice además mancha de la piel. Perder la virginidad. Ortiz Mayans dice además detrimento.


She marä.
Estoy enfermo, corrido, afligido e delinquido.

I marä.
O marä.

Ni maräni she rôga.
Está mi casa entera y no hay enfermedad, o cosa mala en mi casa.

Ni maräni she rete.
Estoy sano.

Ni maräni she mba'e.
Están intactas mis cosas.

Ni maräni she ao.
Está mi vestido sano.

She rajy ni maräni.
Mi hija está virgen.

I maränÿmba'eÿ.
Está corrompida.

Ore reracuängatú ni maräni.
No hemos desdicho de nuestra buena fama.

Mba'e i mömarämbyré.
Cosa gastada, acabada.

I mömarämbýreÿ.
Intacta.

She marä gui tecóvo.
Ando enfermo, consumido.

She maräguäma A jú.
Vengo por mi mal, donde he de ser afrentado.

She maräsé.
Estoy afrentado, corrido.

Marä A i porara.
Padezco afrentas, ando corrido.

Marävó ramï A ico.
Estoy sumergido en afrentas y trabajos, como si fuera mal hechor.

She ñe'ëpypé e A ñe mo marä.
Contra mí es lo que digo.

A mo marä.
Afrentar.

- mo; - nga.

Na mo maräni.
No le he ofendido, o afrentado.

A mo marä i ñangaguávo.
Afrentarle mormurando dél en ausencia.

A mo marä marä ai mburu.
Afrentarle mucho.

A poro mo marä gui tecóvo.
Ando afrentando a otros, calumniandolos & compañía.

Poròmömarähára.
Afrentador, calumniador.

Marähápe.
Afrentosamente.

Te'ö marä.
Afrentosa muerte.

Te'ýipe she mo marä.
Heshâgipý pavë she mo marä.
Hendupý pavëramo she mo marä.
Afrentóme en público.

A ñëmömarändé.
Yo mismo me afrenté.

O poròmömaräháréra rehe Iesu Xhristo Ñande Jára o ñembo'e guvupé.
Rogó Christo nuestro Señor por los que le afrentaban.

Marä etei teï va'e.
Mal hablado, deslenguado.

Marändápe.
Ruinmente, afrentosamente.

Maräneÿmbápe.
Sinceramente.

Na she marä teï va'e ruguái.
No soy yo chocarrero, o que hablo mucho.

Marä marä hecóni.
Anda bellaco.

Na maräi she recóni.
No soy bellaco.

I marambota.
Alguna bellaquería quieren hacer.

Mba'e maräpypé A á.
Cometí maldad, pequé, ofendí.

She marä nde rehe.
Pequé contra ti, ofendíte.

Mba'e maräpypé añängá she mbo á Tupäupé.
Hizome el demonio que ofendiese a Dios.

She mo marä.
Hízome daño.

Marä marä etei ahë recóni.
Está muy enfermo, o ruin.

Marä marä etei o japo.
Muy mal lo hizo.

Na maräi she i japóni.
No lo hice mal.

Marä etei hápe.
Muy ruinmente.

Na maräi gui tecóvo jepe.
Sin hacer yo cosa mala.

Na maränamo ruguái.
Sin qué, ni para qué, sin  haber hecho porqué.

Na maräséri va'e.
Maräsérÿmba'e.
Apacible.

Na maräi gui túvo.
Na she rú maräi.
No traigo mal pecho.

Marä vérami A jú.
Parece que vengo con mal intento.

Maräna apoháreÿ mba'e vérami i japóni.
Como sino hiciera cosa mala, así lo hace.

Marävéamo pe ahë recóni angaipavisé moñängá, ava amö rehe, o i cupe mba'e poshy amö apohaguéra rehe ra'e ?
Qué mayor maldad que esta pudiera éste intentar contra quien le hubiera hecho graves males ?

Marä amö hese i mbojahaguäma ndàjòhúvi.
No pude calumniarle.

Na she maräni.
Estoy sano.

Vide maranï.

Ni maräkýri etei Tupäsý araca'e.
No tuvo falta ninguna la Virgen.

Tupä voja maränguéri ñö jepe o guèrecó.
Los siervos de Dios tienen sus faltillas.

Vide maräneÿ.


Restivo :


Marä ndàicói avaupé.
No hago daño a nadie.

Mba'e i mömarämbyré.
Cosa dañada.

Nde mba'e i marä, she mba'e aete na maräi, na maräni.
Tus cosas han recebido daño, pero mis cosas no están malas, están intactas.

Na maräi she recóramo ruguái jepe she nupäucá.
Sin haber hecho porqué, me hizo azotar.

Marä tetirö ranguéra gui ñande pyhyrö.
Nos libró de todo mal.

Marävéramo jepe Ta há.
Venga lo que viniere, he de ir.

- Na nde maräi panga.
- No estás malo ? Modo de saludar. Preguntando cómo está fulano?
- Ni maräi.
- No está malo, está con salud.

Aguyjevete nde reco maräneÿ reshâca.
Alegrome que te veo con salud.

Na maräi.
Dice: no está mal hecho, está bueno.

Na maräi shéve.
No me parece malo.

Na she maräi ete co ava she i jucaucáhaguä rehe.
Innocens ego sum a sanguine.

Teco marändaí.
Culpa grave, maldad.

Marä marä he'i shéve.
Díjome mil oprobios & compañía.

Marä amö hese i mbojahaguä ndo jòhúvi.
No pudo calumniarle, no halló que achacarle.


Tupä Kuchuvi Veve :

Òicó marä.
Se destruyó, sufrió daño.

Yvy Mbyte py Ñande Jarýi pypo pypo ängy reve i marä'eÿ va'erä memë.
En Yvy Mbyte las huellas de Nuestra Abuela hasta el presente no habrán desaparecido, sufrido daño. Mito de los Gemelos.

Marä ramï nda'u che retarä o pòpy i ri o mo marä i òcuápy.
¿En qué forma, con sus propias manos, ha dado muerte a mi compueblano?

Guapicha rete porä o mo marä.
Destruyó (el hermoso) cuerpo de su semejante, lo asesinó.


Guasch :

Na i maräi gueteri.
Es virgen todavía.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.