jueves, 29 de diciembre de 2011

ke 1

Mira que.- Restivo dice además que se usa mucho en el imperativo porque es partícula que hace advertir. Tupä Kuchuvi Veve dice exhortativo. Guasch dice además que refuerza el imperativo que con na se suaviza, afirmativo y negativo. Ortiz Mayans dice además que dá mas fuerza a ciertas negaciones. Y si aparece con na asume un tono más persuasivo. Peralta y Osuna dice que se usa para reforzar el imperativo, sea en sentido de afirmación o de negación, especialmente después de ani.


Te re japo eme ke.
Mira que no lo hagas.

E heshâ ke nde su'úne.
Mira que te morderá.

E cuá ke.
Mira que te vayas.

E cuá yme ke.
Mira que no vayas.

E japo yme tekeno.
Mira que no lo hagas otra vez.

Pin ke !
Oh, qué buen golpe le dió !

Pon ke !
Idem, del sonido del mismo golpe lo toman.


Restivo :

Te re hó eme ke.
Mira que no te vayas.

Tupä ke Ta nde ra'arö anga.
Ea Dios te guarde. Quiere que advierta que lo saluda.

Peñeï ke she ra'y reta, Pe ño mboja'ô ja'ô teï eme ke.
Ea hijos míos no os apartéis unos de otros. 

E hesha ke òú nde repeñävone.
Mira que vendrá a embestirte.                                                            

        
Guasch :

Ani ke Re japo.
No lo hagas.

He'u ke.
Come.

E jú ke na.
(Vení pues )

To japo ke na.
Que lo haga.

O purahéiséva guivé ke na To purahéinte.
Los que quieran cantar que lo hagan.


Ortiz Mayans :

E rú ke nde cuatia.
Traiga su papel.

Ani ke Re mombe'u.
No cuentes.

Ne mandu'a ke na.
Es conveniente que te acuerdes.


Peralta y Osuna :

Ani ke Re jú.
No vengas.

E jú ke na.
Ven -sin falta- no dejes de venir.

E jú ke co'ëramo.
Ven mañana sin falta.

E japo ke na.
Haz o cumple sin falta, no dejes de hacer.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.