Compuesto de ky. r. poco, i diminutivo. Chico.- Restivo parecería decir el trinomio kyrï, kynï, kyshï; poco; pequeño; en ninguna manera; y con jepe y verbo negado dice nada. Tupä Kuchuvi Veve, tierno; dice también el muy usado kyrïngué niño de tierna edad: el guaraní contemporáneo dice kyrÿi. Guasch dice kyrÿi no crecido ni maduro aún -tanto refiriéndose- a las cosas como a las personas; ternura. El doctor Carlos Gatti Battilana dice kyrÿi las personas jóvenes. Ortiz Mayans dice kyrÿi blando y delicado; que está aún sin madurar o en sazón; dícese de las criaturas por su delicadeza y sensibilidad; de muy escasa edad, sensible. [Ver aky r. 2; ky 2; kyre'ÿ; kyrï 2 [kyrýi]; pokyrï; toky.]
She kyrï.
She kyrï.
Soy chico, delgado.
I kyrï.
O kyrï.
She kyrïguaréravé.
Desde mi niñez.
She kyrïramo.
Siendo yo niño.
A ñe mo kyrï.
Hágome pequeño.
A me'ë kyrï.
Dile un poquito.
A ñe'ë kyrï i shupe.
Habléle bajo.
She po kyrï A me'ë i shupe.
Dile poco.
She juru kyrï ha'u.
Comí un bocado.
She resa kyrï A ma'ë.
Mirar al desgaire.
Yvyra kyrï va'e.
Palo delgado.
Yvyra pucu jepe ha'e i kyrï tecatu.
Aunque el palo es largo, es muy delgado.
Kyrï nda japói.
En ninguna manera lo hice.
Kyrï nda rahái.
En ninguna manera lo llevé.
Restivo :
Ýacäkyrï.
Arroyuelo.
Kyrï ñöte o me'ë shéve.
Me dio poquito.
Kyrï jepe no me'ëi.
Ni un poquito, nada me dio.
Kynï tiroete.
Idem.
Tupä Kuchuvi Veve :
Restivo :
Ýacäkyrï.
Arroyuelo.
Kyrï ñöte o me'ë shéve.
Me dio poquito.
Kyrï jepe no me'ëi.
Ni un poquito, nada me dio.
Kynï tiroete.
Idem.
Tupä Kuchuvi Veve :
O eca o jarýipy guyràkyrï i.
Buscó pajaritos para su abuela.
- "Che mbo acha yy", e'i mbya i.
- "Tovë kyrï i ete che yga", e'i Ypê.
- "Llévame a través del agua" dijo el hombre.
- "No, es demasiado pequeña mi canoa" dijo el Pato.
De un cuento.
De un cuento.
Kyrïngué i achëramo Re mombo'o porä i va'erä.
Cuando un niño llora, has de apaciguarlo.
Kyrïngué achôvaìpáramo.
Cuando un niño está infestado de parásitos intestinales.
Akyrïngué.
"Mis hijos"; término usado por el dirigente para designar a los jóvenes de su grupo.
Néi, che ryvycuéry, che akyrïnguéry, chimbo Pe jaga i.
Bien, hijos míos, mis hermanitos, cortad timbó -para la pesca-.
Guasch :
Kyrÿigui she rycu pá.
Me derrito todo de ternura.
Kyrÿihápe o jùayhú.
Se aman tiernamente.
Guasch :
Kyrÿigui she rycu pá.
Me derrito todo de ternura.
Kyrÿihápe o jùayhú.
Se aman tiernamente.
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.