jueves, 17 de noviembre de 2011

hupi 2 (hupi guá)

Verdad, razón.- Restivo dice hupi guá


Hupi ha'e.
Digo verdad.

Hupi A mombe'u.
Digo o descubro la verdad.

Hupi catu A së hôgagui.
Razón tuve de salirme de su casa.

Hupi catu she remïmo'äng.
Salió verdadera mi sospecha.

Hupi catu guára aipo.
Eso es cosa averituada.

Hupi catu teco mombeguára.
Buen consejero.

Hupìramo heco A mombe'u.
Certifico ser verdad.

Hupi catu Tupä ñande reco meguä.
Con razón nos castiga Dios.

Hupi catu Tupä o mondo i ñangaipa va'e añáretäme.
Con justicia y razón condena Dios a los malos.

Hupi catu guá reté Tupä ñande cuaitáva.
Muy justa cosa es lo que Dios manda.

Hupi guára ri reco ahë.
Es hombre verídico.

Hupi marä ha'e.
Hupi guára A mombe'u.
Digo la verdad.

A mbo jo para japúra hupi rehe.
Mezclar mentiras con verdades.

Nda hupi guá ruguái .
Nda hupi a'u ruguái aipo.
No es eso así.

Hupi catu'eÿ she rerecó ai.
Sin razón me trata mal.

Hupi'eÿ she mbo je cuá.
Falsamente me hizo castigar, o acusó.

A mbo hupi catu she éhaguéra.
Averigué ser verdad lo que dije.

I Christiano va'e reroviahá hupi catu.
La Fé de los Christianos es la verdadera.


Restivo :

Hupi guá.
Verdad.

Hupi guá panga nde nupähagué ?
¿ Es verdad que te azotó ?

Ava hupi guá ñö mombe'uhára.
Es hombre que siempre dice verdad.

A mbo hupi guá i mombe'úvo.
Le hice decir la verda.

Ava hupi guá ñö rayhupáreté òicó va'e.
Es hombre de razón.

Hupìcatùhápe.
Con razón.

She rereco ai teï ñöte, hupìguáreÿ rehe.
Sin razón me trata mal.


(famosa leyenda de la discordia de Tupi y Guarani [o guarinï ]:
una definitiva división,
 ¿la causa? 
 algunos dicen que fué una hermosa mujer, 
otros indican  un hermoso papagayo
los hermanos [eran hermanos]  bifurcaron rumbos:
Tupi viró hacia la costa Atlántica,
cuyo epicentro estaba alrededor de Guanabàra;
 Guaraní viró hacia el Paranä y el Paraguay. 
El nombre Guaraní o Guarinï es interpolación hispánica: 
más bien  carai, caraivé, carive, cario o cariòca. 
un grupo ... apegado a ¿ la verdad ?; 
el otro grupo más apegado al ñòmöngaraí o magia
Tupä Kuchuvi Veve no tiene registrado como verdad la voz que suena upi)

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.