lunes, 7 de noviembre de 2011

hapyñä (apÿiña, hapyiñä, hatapyñä)

Compuesto de hapy quemar, pegar. Atizar el fuego, juntar.- Restivo dice hapyiñä. Tupä Kuchuvi Veve dice apÿiña. Guasch idem Montoya. Dice además los figurados ocuparse, activar. Dice también hatapyñä. El doctor Carlos Gatti Battilana dice además tizonear. Ortiz Mayans dice hatapyñä. Dice además avivar el fuego. Introducir mas leña al fuego y por extensión aplicase también en las disputas entre personas. Y el figurado estudiar. Peralta y Osuna dicen hapyñä. Dicen además estimular, acicatear. (hatapyñä tiene entrada propia)


A hapyñä.
Yo atizo.

- ngá; - ngára;  - hára.

Na hapyñängi.
No atizo.

E hapyñä yme ñande amotareÿhaguéra.
No atizemos enemistades pasadas.

A tata rapyñä.
Atizar el fuego.

Na hapyñängávi.
No se ha atizado.

A hapyñä ytyapýi.
Amontonar la basura.

E cuá ñande ytyapýi rapyñängá.
Vé a juntar la basura de nuestra chacára.

Pe ñe angaipa rapyñä i mombeguávo Pa'iupé.
Examinaos para la confesión.

I jaracuaavÿmba'e guapisha angaipa tetirö o hapyñä yñä heco á potávo.
Los malos que no tienen juicio ponen la mira en los pecados ajenos para imitarlos.


Restivo :

A hapyiñä.
Atizar el fuego.

A tata rapyiñä.
Llegar los tizones al fogón atizando.


Tupä Kuchuvi Veve :

E apÿiña tata Ta endy.
Atiza el fuego para que arda.


Guasch :

Hapyñähá.
Atizador.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.