Comestión.- Restivo dice comer. Tupä Kuchuvi Veve alimentarse. Guasch convite; la comida reglamentaria; consumir, reducir, ir acabando; ser comilón, tragón, glotón. El doctor Carlos Gatti Battillana masticar y tragar los alimentos: tomar alimento; la comida principal del día; sustentarse tomando por alimento una u otra cosa; carcomer, corroer; con el verbo pronominal significa comer mucho. Ortiz Mayans mantener. Peralta y Osuna dicen además pacer, pastar; bastimento.
She caru.
She caru.
Mi comer.
I caru.
O caru.
Caruháva.
Mesa, manteles, y todo recado de mesa.
Caruhápe.
El lugar donde se come.
Caruhápe henöimbýra.
Convidado.
Caru ai.
Falta de comida.
A caru ai.
Pásolo mal en la comida.
Carúaìvó.
El que come pobremente.
Caru ai pavë.
Hambre común.
Caru apýra.
Tembi'u pýra.
Tembi'u apy ri guára.
Tembi'u i jypy pe guára.
Ante, comida primera.
Tembi'úmbytèpe guára.
Las demás comidas.
Carúapypàva ri guára.
Postres.
Carúguasù.
Convite.
O carúteïa'ùvaí rèrómba'e porara a'u áu herúpa.
Después de haberse hartado se hace enfermo.
Carusé.
Goloso, comedor.
Caru ete ete.
Gula.
Caruhávapýra.
Cabecera de mesa.
Caruhávypý.
Cabecera de mesa.
Caruhámirï.
Servilletas.
Caru'i.
Comedorcillo.
Carúetèvó.
Glotón.
Caruré guá.
Después de comer.
Caruré guá ahë pohu hasy.
Es pesada su visita después de comer.
Caruré guaräma evocói.
Eso se ha de tomar de espacio.
A caru.
Yo como sin decirlo qué se come.
Guìcaruávo.
Guìcarúvo.
A comer.
- hára; - háva.
Nda carúi.
No como.
A caru àra já catu guìtecóvo.
Todo el día ando comiendo.
A caru she ängme.
A caru o kypýpe.
A caru ñemïme.
Comer a escondidas.
A caru she ytaröhápe.
Comer hasta satisfacerse.
A caru ete.
A caru ai.
A caru aivetei.
Nandetei A caru.
Comer con gula.
A caru gui jèovàvo jávo.
A jèovàvo já gui carúavo.
Volver el rostro para comer a escondidas.
A caru guïténa.
Estoy comiendo.
She irü'eÿ A caru.
Comer solo.
A caru she já catu.
Como lo que he menester, lo necesario.
She caruhávý já catu A caru jepi.
Como a mis horas, y a tiempos señalados.
Hajy vý i tecatu nde E caruávo.
Comer muy a priessa, eres tragón.
She rajy vý tecatu gui caruávo.
She rajy cäng vý i gui caruávo.
Como muy a priessa.
A javiru i guávo.
Como con melindre, poco.
A caru so'o rehe.
Susténtome de carne.
Jety rehe ñö A caru.
Con patatas solas me sustento.
A caru nde hegui.
Como sin tí.
A caru nde pýri.
Como contigo.
A caru mamö tetirö rupi.
A ô mo papä gui tecóvo gui caruávo.
Ando comiendo de casa en casa.
A caru pytünamo.
Ca'arùramo A caru.
Cenar.
A caru pojava.
A caru she po py'i.
Comer a priesa.
Nda pîgi gui caruávo.
Pîgeÿ A caru.
A caru py'i.
A caru joapy.
A caru jo cue jo cue.
A caru ñoirë irë.
Comer a menudo.
Poròaosehápe A caru.
Como espléndidamente.
She po yvyrivé o po'ë ña'ëmbépe o caruávo.
She rembìryrupypé A möngarú.
O ñòembìryrupypé oro caru.
Comemos en un plato.
She rembìryrupypé o caru va'e.
El que come conmigo en un plato.
She aose A caru.
He comido mucho.
A möngarú.
Dar de comer.
She möngarú epe Tupä rehe.
Dáme de comer por amor de Dios.
She carúguasúrü.
Caru guasu A monä.
Hacer convite.
Mboriahuverecovó nanga, ñembyahýivó möngarú.
Es obra, o efecto de la misericordia dar de comer al hambriento.
Caru ete nä poròmbòasyháva.
El comer mucho causa enfermedad.
Carúminï.
Caru rehe je ayhúva.
Abstinencia.
Na she caruséri.
No soy comedor.
Na she carúvóri.
No soy comedor.
A jèayhúvá caru rehe.
Soy abstinente.
A je ayhu pe'a mba'e guávo.
Comerlo todo sin gana como el enfermo.
E je ayhu pe'a i guávo.
Anímate a comerlo.
Caruhá rupi cuarasy òï ymä.
Ya es hora de comer.
Caruhá vý pe caru aguyjetei.
Es bueno comer a las horas señaladas.
She ratypy jovái A caru.
Como a dos carrillos.
A caru i mopÿmo.
A mopÿ i guávo.
Tragar mascujándolo sin mascar.
Jávöte caru.
Templanza.
She jávöte A caru.
Jávöte A caru.
Como lo suficiente.
Guìcaruávo ca gui já gui jáva'u.
Venía a comer, y no hallo qué.
Carúpe guá nico nde.
Eres bueno para ir por la muerte, y no eres más que para comer.
Nda ete ruguái avarä caru ni.
Los hombres varoniles, fuertes y honrados no se han de dar a la gula.
She caru ñe'ë.
Hablar con el bocado en la boca.
She caru kérá.
Dormirse con el bocado en la boca,
Na nde carúi pyryveteí panga ?
No ha de tener fin este tu comer?
Peteï rehevé nda'etei A caru.
Comer mucho de una vez.
Restivo :
A i pota nde caru.
Quiero que comas.
E raha cunumï To möngarú.
Lleva al muchacho para que le den de comer. Equivale el Permisivo alguna vez al tiempo Futuro. Suple muchas veces el romance de "para que".
Caruhávypýpe o guapy òïna.
Sentado estuvo en la cabecera de la mesa.
Tupä Kuchuvi Veve :
Caru ai.
Carencia, escasez de alimentos.
Guasch :
Caru asaje.
Almuerzo, comida.
Caru pyhare.
Cena.
Còva she caru pyharerä.
Esto será mi cena.
Nde pa Re caru pá ma.
¿ Ya has comido, o almorzado ?
Nda caruséi, nda i tái gueteri.
No quiero comer, aún no me pica -el apetito-.
A caru she rembiapo rehe.
Voy progresando en mi labor.
Caru guasu.
Banquete, comilona.
Caruhápe ani Re sapucái, ani Re turuñe'ë.
Al comer, no grites, no silbes.
Mitä caru vai o i syry cu tembi'u caruhápe.
El niño que no sabe urbanidad toma sorbiendo la comida.
Caru'i.
Ayuno, comida reducida, racionada; inapetencia.
Gatti Battilana :
O caru ryguasu re.
Se sustenta con gallina.
She she caru.
Yo soy de mucho comer, o soy comilón.
Ortiz Mayans :
Caru pocäng.
Que es de poco comer. Dícese especialmente del que padece hambre.
Caru porä.
Nutrir.
Möngarúcá.
Hacer -u ordenar para- que otra persona coma.
Tupä Kuchuvi Veve :
Caru ai.
Carencia, escasez de alimentos.
Guasch :
Caru asaje.
Almuerzo, comida.
Caru pyhare.
Cena.
Còva she caru pyharerä.
Esto será mi cena.
Nde pa Re caru pá ma.
¿ Ya has comido, o almorzado ?
Nda caruséi, nda i tái gueteri.
No quiero comer, aún no me pica -el apetito-.
A caru she rembiapo rehe.
Voy progresando en mi labor.
Caru guasu.
Banquete, comilona.
Caruhápe ani Re sapucái, ani Re turuñe'ë.
Al comer, no grites, no silbes.
Mitä caru vai o i syry cu tembi'u caruhápe.
El niño que no sabe urbanidad toma sorbiendo la comida.
Caru'i.
Ayuno, comida reducida, racionada; inapetencia.
Gatti Battilana :
O caru ryguasu re.
Se sustenta con gallina.
She she caru.
Yo soy de mucho comer, o soy comilón.
Ortiz Mayans :
Caru pocäng.
Que es de poco comer. Dícese especialmente del que padece hambre.
Caru porä.
Nutrir.
Möngarúcá.
Hacer -u ordenar para- que otra persona coma.
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.