domingo, 9 de octubre de 2011

avaete

Feo, torpe, bravo, terrible, cruel, espantoso, dificultad.- Restivo idem Montoya. Tupä Kuchuvi Veve dice además feroz. Tiene el mismo significado que en el guaraní clásico. El doctor B.C de Almeida significaría todo lo opuesto : hombre de bien, honrado, ilustre, digno, serio, grave. (Muchas cosas pueden hilarse de esta paradoja.  1- Los primeros jesuitas -Montoya y sus amigos-, realizaron un sistemático ninguneo para  con todas las referencias que puedan invocar o sugerir antiguas tradiciones teológicas genuinamente guaraníes con sus sacerdotes o magos incluídos. 2- La histórica y prudente reserva mezclada con un secreto sentido del humor. 3- Los ancestros de los actuales mbya -dada su conocida cohesión  cultural- fueron gentes de las misiones. )


She avaete.
Soy fiero.

I javaete.

Na she avaetèi.
Na she avaete ruguái.
No soy fiero.

Avaetehá.
Fiereza, crueldad.

Cuñä reshâcavé Pe avaete.
Ponéos serios en viendo mujeres.

Curusu ase avaeteháva añängupé.
Gran defensa es la Cruz contra el domonio.

Mba'e avaete.
Cosa cruel.

Angaipa avaete.
Enorme pecado.

She reshâgavaeté.
Soy fiero a la vista.

I javaete catu.
Muy fiero.

Mba'e i javaete catu añäretäma.
Cosa horrible es el infierno.

O avaetehápe o manö.
Murió espantosamente.

Nde hóré àra avaete shéve.
Cuando me dejas solo, el mismo dia me causa temor.

A mbo avaete.
Hacerle fiero, dificultarlo.

A mbo avaete she reco marangaturänguéra angaipavapypé.
Afear su vida con pecados.

A ñëmbòavaetevé jepi.
Ir de mal en peor en vicios.

A mbo avaete teï teco marangatu.
Hacer dificultosa la virtud.

Tupä ñande cuáitavai mboaje ndi javaetèi.
No es dificultoso el cumplir los mandamientos de Dios.

Ñe'ëngá avaete.
Torpes palabras.

She reco avaete.
Tengo terrible proceder.

A ñe mbo eco avaete.
Hágome terrible.

O avaetehápe Tupä òúne àracañÿramo ne.
Con gran terribilidad vendrá Dios el dia del juicio.

A jèeshâucá avaete ne.
Mostraréme fiero.

I javaete hèrecopý she.
Soy tenido por bravo.

A i javaete'ô.
Perdíle el miedo.

She py'a avaete.
Tengo bascas.

She mbo py'a avaete.
Háceme tener bascas.

O mbo py'a avaete angaipa.
Causa bascas el pecado.

A ró avaete.
Témole, rehúsole.

Oro guèróavaeté.
Rehúsote.

Nda ró avaetèi.
No lo rehuso.

A ró avaete'eÿme A ñe'ë i shupe.
Habléle sin recelo, atrevidamente.

She rèróavaeté teï.
Témeme sin causa.

Nda ró avaetèiséamo.
No le temiera.


Tupä Kuchuvi Veve :

I javaete va'e.
Persona, ente o ser feroz, desalmado. Por antonomasia el jaguar.

Y ete y ete yvy mbòavaeteá.
Ser que tornas inhóspitas las aguas -los ríos- y las costas de los ríos. El jaguar.

Porängatú'eÿ.
Carente de hermosura.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.