miércoles, 21 de septiembre de 2011

apaje

Compuesto de apa 1, haje medio. Cosa inclinada, humillada, torcida por el medio.- En los diccionarios de Restivo no aparece apaje. Tupä Kuchuvi Veve, fruta que se recoge antes de madurar. El doctor Carlos Gatti Battilana dice que apaje doblado, es una forma arcaica. Félix de Guarania, las frutas [y  sus frutales] que por el peso se inclinan hacia abajo. [apaje parecería pertenecer al grupo yvapa'a por la vigencia peculiar entre Montoya y Tupä Kuchuvi Veve.] 

Yva apaje.
Fruta humillada como higo. & compañía.

She apaje ymä.
Ya me inclino, dice el viejo.

She apaje ishupe.
Hícele reverencia.

I japaje.
O apaje.

Na she apajéi.
No me inclino, o no soy corcovado.

I japaje amba'y-a.
Los higos se humillan de maduros.

Ita apaje.
Plomada de albañil.

A mbo apaje pacova.
Colgar plátanos a que se maduren.

Yvâ pe guára teco rehe she resà'áhaguéreÿ: she mbòapajéteï yvy pe guára mba'e rayhu rehe.
El no considerar las cosas del cielo me ha hecho inclinar a amar las de la tierra.

She apaje guìtecóvo.
Ando debilitado.


Tupä Kuchuvi Veve :

Guembe ró i chï'ô, a'e va'e ore apaje.
Despuntamos los frutos de guembe -para apresurar su maduración-.


Félix de Guarania :

Mbo apaje.
Colgar.

A mbo apaje so'o i piruhaguä.
Cuelgo la carne para que se seque.

Nda she apajéi henondépe jepevé i ñe'ëguasú shéve.
No me humillé, aun cuando me insultaba.

No hay comentarios:

Publicar un comentario

Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.