Disimulado estar, pegar, arrimar, apartar, estar, distinción.- Restivo, arrimarse. El doctor Carlos Gatti Battilana, acercarse, adherirse; tocarse, ponerse en contacto dos cosas; contagiarse de algún mal. Ortiz Mayans, aproximarse; soldarse. Peralta y Osuna, lindar, límite, hito, mojón. [mboja; mboja'ô; oñembojateï; ja'ô.]
Òjá she yvygua she pyjase'o cäng ari.
Òjá she yvygua she pyjase'o cäng ari.
Tengo la barriga pegada al espinazo.
Òjá she ri hecóposhý.
Pegóme su mala costumbre.
A mboja ygàra.
Aportar la canoa.
A mboja teï hese angaipáva.
Levantar testimonio.
O mboja she ri guemïmborará.
Pegóme su enfermedad.
Mba'e ñe mboja.
Cosa que se pega, enfermedad o otra cosa.
I py járé.
Lo que se pegó cocido a la olla. [Guasch, járé residuo de comida pegado a la olla, sartén, etc.; mugre; suciedad. El doctor Carlos Gatti Battilana, járé suciedad que queda en el fondo de un recipiente, ordinariamente en forma de costra, si se ha cocido en él; roña adherida fuertemente. Peralta y Osuna, járé sedimentos pegados a recipientes.] [-ré es sufijo de pasado, de consumación.]
I py já py járé ri o me'ë shéve.
Las zurrapas me dió.
A mboja mba'e pi pomöpypé.
Pegar con cola.
A mboja hupi tecóposhý hese.
Achacarle algo con razón.
A mboja she remimbotára hemimbotára ri.
Conformóme con su voluntad.
A já hese hôpe guìtecóvo.
Estoy con él en su casa.
She ru she mboja Pa'i rehe.
Mi padre me ha puesto con el padre.
A ja'ô i shugui.
Apartéme dél.
Hôgagui A ja'ô.
Salíme de su casa.
Oro ja'ô oro asäi na.
Apartamonos, esparcímonos.
A mboja'ô.
Repartir, hacer partes, despedir, apartar gente, y cosas.
- ca; - cára.
She mboja'ô.
Me apartó, me despidó.
Pira o ja'ô.
Soltóse del anzuelo el pece.
A mboja'ô she hegui.
Apartélo de mí.
Oirändé tàva Ña mbojáne.
Mañana llegaremos al pueblo.
Ava angaipavi jára äng ñande mbojáne.
Ahora darán los bellacos con nosotros.
Sha mboja mburu co'yte.
Démos ya en ellos.
A je juru mboja nde po rehe.
Bésote las manos.
A je juru mboja jevy jevy nde po rehe.
Bésote las manos muchas veces.
A jú she juru mbojávo nde po rehe.
Véngote a besar las manos.
A je juru mboja curusu rehe.
Besar la Cruz.
A ró já.
Pegarlo pegandose con él.
Pe ró já ygàra.
Aportad con la canoa.
A ró ja'ô jòacahára.
Apartar los que riñen.
She rèrója'ô she rerecóaìháragui.
Apartóme del que me trataba mal.
A jèrója'ô angaipávagui.
Apártome del pecado.
Nda jèrója'ô potári Tupä àgui.
No me quiero apartar de Dios.
A mboja'ô angaipávagui.
Apartarlos de pecado, como a los amancebados.
A mboja'ô she rôgagui.
Echélo de mi casa.
A mboja'ô she jo irü àgui.
Apartélo de mi compañía.
Angaipàvi jára o ja'ô Tupä irünagui.
Los malos se apartan de la compañía de Dios.
E ñe mboja teï ne angaipávi já rehe.
No te juntes con los malos.
I ñe mo mbya va'e rehe catu Te re ñe mboja jepi.
Júntate siempre con los pacíficos.
Ja'ôcáva.
Distinción.
She ru ja'ô she.
Soy distinto de mi padre, procedo dél.
Tupä mbohapy personas rehe o ja'ô ojohugui.
La Trinidad de Dios se distingue en personas.
Tùva o ja'ô Ta'ýra àgui.
El Padre se distingue del Hijo.
Espíritu Santo Tùvagui o ja'ô.
El Espíritu Santo se distingue del Padre.
Tupänamo gueco rehe ndìja'ôgi etei peteïramo gueco.
En cuanto al Ser Divino no se distinguen, porque tienen una esencia.
She i ja'ôcaguéra.
Yo soy su pariente.
She ru ja'ôcagué nde.
Tú eres deudo cercano mío por parte de mi padre.
Oñembojateï.
Está disimulado.
A ñembojateï guìtúpa.
Estoy disimulado.
Oñembojateï o pocohu rirë.
Púsose muy disimulado después que le cogieron en el hurto.
Gueshâgiré oñembojateï.
Después que le vieron se puso disimulado.
Oñembojateï pucúi ahë o angaipa potava'u.
Qué disimuladito va hacer sus bellaquerías.
Oñemboja mbojáteïhápe.
Disimuladamente.
Hïndó ahë oñembojateï òicó ico a'u ra'e ra.
Mirenlo qué disimuladito está.
Restivo :
A já hese.
Arrimarse.
Òjá òjá a'u she rehe.
Arrimóseme sin que ni para que, para estar en mi compañía.
Guasch :
Òjá hïna tàpia re.
Está pegado a la pared.
Ani Re já teï she rehe.
No te arrimes a mí.
Òjá hese ndijavýi jatevu.
Se le pega como una garrapata
Àra járé.
Cielo nublado.
I py já py járé ri o me'ë shéve.
Las zurrapas me dió.
A mboja mba'e pi pomöpypé.
Pegar con cola.
A mboja hupi tecóposhý hese.
Achacarle algo con razón.
A mboja she remimbotára hemimbotára ri.
Conformóme con su voluntad.
A já hese hôpe guìtecóvo.
Estoy con él en su casa.
She ru she mboja Pa'i rehe.
Mi padre me ha puesto con el padre.
A ja'ô i shugui.
Apartéme dél.
Hôgagui A ja'ô.
Salíme de su casa.
Oro ja'ô oro asäi na.
Apartamonos, esparcímonos.
A mboja'ô.
Repartir, hacer partes, despedir, apartar gente, y cosas.
- ca; - cára.
She mboja'ô.
Me apartó, me despidó.
Pira o ja'ô.
Soltóse del anzuelo el pece.
A mboja'ô she hegui.
Apartélo de mí.
Oirändé tàva Ña mbojáne.
Mañana llegaremos al pueblo.
Ava angaipavi jára äng ñande mbojáne.
Ahora darán los bellacos con nosotros.
Sha mboja mburu co'yte.
Démos ya en ellos.
A je juru mboja nde po rehe.
Bésote las manos.
A je juru mboja jevy jevy nde po rehe.
Bésote las manos muchas veces.
A jú she juru mbojávo nde po rehe.
Véngote a besar las manos.
A je juru mboja curusu rehe.
Besar la Cruz.
A ró já.
Pegarlo pegandose con él.
Pe ró já ygàra.
Aportad con la canoa.
A ró ja'ô jòacahára.
Apartar los que riñen.
She rèrója'ô she rerecóaìháragui.
Apartóme del que me trataba mal.
A jèrója'ô angaipávagui.
Apártome del pecado.
Nda jèrója'ô potári Tupä àgui.
No me quiero apartar de Dios.
A mboja'ô angaipávagui.
Apartarlos de pecado, como a los amancebados.
A mboja'ô she rôgagui.
Echélo de mi casa.
A mboja'ô she jo irü àgui.
Apartélo de mi compañía.
Angaipàvi jára o ja'ô Tupä irünagui.
Los malos se apartan de la compañía de Dios.
E ñe mboja teï ne angaipávi já rehe.
No te juntes con los malos.
I ñe mo mbya va'e rehe catu Te re ñe mboja jepi.
Júntate siempre con los pacíficos.
Ja'ôcáva.
Distinción.
She ru ja'ô she.
Soy distinto de mi padre, procedo dél.
Tupä mbohapy personas rehe o ja'ô ojohugui.
La Trinidad de Dios se distingue en personas.
Tùva o ja'ô Ta'ýra àgui.
El Padre se distingue del Hijo.
Espíritu Santo Tùvagui o ja'ô.
El Espíritu Santo se distingue del Padre.
Tupänamo gueco rehe ndìja'ôgi etei peteïramo gueco.
En cuanto al Ser Divino no se distinguen, porque tienen una esencia.
She i ja'ôcaguéra.
Yo soy su pariente.
She ru ja'ôcagué nde.
Tú eres deudo cercano mío por parte de mi padre.
Oñembojateï.
Está disimulado.
A ñembojateï guìtúpa.
Estoy disimulado.
Oñembojateï o pocohu rirë.
Púsose muy disimulado después que le cogieron en el hurto.
Gueshâgiré oñembojateï.
Después que le vieron se puso disimulado.
Oñembojateï pucúi ahë o angaipa potava'u.
Qué disimuladito va hacer sus bellaquerías.
Oñemboja mbojáteïhápe.
Disimuladamente.
Hïndó ahë oñembojateï òicó ico a'u ra'e ra.
Mirenlo qué disimuladito está.
Restivo :
A já hese.
Arrimarse.
Òjá òjá a'u she rehe.
Arrimóseme sin que ni para que, para estar en mi compañía.
Guasch :
Òjá hïna tàpia re.
Está pegado a la pared.
Ani Re já teï she rehe.
No te arrimes a mí.
Òjá hese ndijavýi jatevu.
Se le pega como una garrapata
Àra járé.
Cielo nublado.
Gatti Battilana :
Òjá she rehe i mba'asy.
Se me contagió su mal.
Ortiz Mayans :
Járécué.
Costra.
Òjáva.
Que se pega.
Félix de Guarania :
Pe cuatia òjá pe yvyra re.
El papel está pegado a la madera.
No hay comentarios:
Publicar un comentario
Nota: solo los miembros de este blog pueden publicar comentarios.